Danas (15.februar) je jedan od retkih praznika koji ima višestruki značaj u istoriji srpskog naroda – Sretenje! Spletom istorijskih okolnosti ovaj datum je jedan od najbitnijih u političkom, kulturnom i istorijskom kalendaru Srbije. Pored toga što je Dan državnosti, on je i Dan ustavnosti Srbije, kao i dan sećanja na početak Srpske revolucije, odnosno, Prvog srpskog ustanka.
Kao Dan državnosti Srbije slavio se do osnivanja Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, nakon čega je ukinut. Ipak, sagledavajući sve navedene događaje, Skupština Srbije je 10. jula 2001. godine odlučila da Sretenju vrati epitet Dana državnosti.
Ove godine, Dan državnosti “zadesio” nas je u četvrtak i petak. Najznačajniji je svakako prvi dan Sretenja, 15. februar, kada je 1804. izbio Prvi srpski ustanak i počela borba za oslobođenje od Turaka. Drugi značajan istorijski događaj zbio se tog dana 1835. kada je Skupština u Kragujevcu donela je Sretenjski ustav, prvi ustav Srbije, jedan od najmodernijih, najdemokratskijih i najliberalnijih ustava svog doba. Iako je posle 55 dana povučen pod pritiskom Porte, ovim aktom Srbija je među prvima u Evropi ukinula feudalizam.
U narodu i danas postoji verovanje da na Sretenje počinje prelazak iz zime u proleće. Obično se kaže da ako je na Sretenje oblačno – onda će kraj zime biti lep, a ako je vedro, biće hladan i vetrovit.
– Po crkvenoj dogmi na Sretenje je Bogorodica, četrdesetog dana od rođenja Isusa, otišla u Jerusalimski hram da prinese žrtvu. To je bio starozavetni običaj, koji se na izvestan način zadržao do današnjih dana. Tamo je srela starca Simeona koji je u tom detetu prepoznao Spasitelja. Taj susret malog Isusa i pravednog starca, koji je kasnije dobio epitet Sveti Simeon Bogoprimac, obeležava se kao Sretenje Gospodnje – kaže sveštenik Dragi Veškovac.
Iako se Sretenje proslavlja od prvih decenija hrišćanstva, kalendarski epitet praznika dobilo je 541. godine, kada je odlukom cara Justinijana zavedeno kao crveno slovo.
N.N.
Foto: SPC