Arheološkim istraživanjima koja Republički zavod za zaštitu spomenika kulture Beograd sprovodi u okviru projekta „Rekonstrukcija srednjovekovnog grada u Kruševcu“ biće obuhvaćeni, pre svega, bedemi i kule Velikog i Malog grada i Donžon kula. Iskopavanja i istraživanja trajaće dva meseca, u svrhu izrade Studije zaštite, prezentacije i revitalizacije Lazarevog grada.
Prema rečima Danijele Petković, arheološkinje Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture, cilj arheoloških istraživanja ovog spomenika kulture od izuzetnog značaja za Srbiju, je formiranje celovite slike o arhitektonskim ostacima srednjovekovnog utvrđenja i njihova interpretacija, u cilju boljeg razumevanja arhitekture tvrđave i njenog značaja u kontekstu istorijske epohe u kojoj je nastala. Akcenat je, kako je navela, stavljen na bedeme i kule Velikog i Malog grada i Donžon kulu.
–Istraživanja će se sprovesti kroz multidisciplinaran pristup. Na prvom mestu je primena klasične metodologije iskopavanja kroz sondažna arheološka istraživanja koja imaju karakter revizionih ispitivanja prostora koji je nedovoljno razjašnjen u arhitektonskom i arheološkom smislu. Za dokumentovanje ostataka arhitekture koristiće se 3D skener i fotogrametrija snimljena dronom. Izvršiće se fizičko- hemijska analiza materijala. U zavisnosti od rezultata iskopavanja, razmotriće se i druge metode ispitivanja– kazala je Petković.
Podsetila je da se arheološka istraživanja ovog srednjevekovnog grada obavljaju od 1961. godine, da su ona bila nekada manjeg a nekada većeg obima, ali da je deo te dokumentacije izgubljen, delimično ili potpuno, te da će ovo biti prilika da se upotpune saznanja koja nedostaju, a kako bi se Lazarev grad sagledao u što boljem svetlu.
Direktor Narodnog muzeja Kruševac, Nikola Pantelić, rekao je da se nada da će se u okviru ovog projekta doći do novih arheoloških otkrića i eksponata koji će se naći u izložbenim vitrinama Muzeja. Kao značajno naveo je i to što projekat podrazumeva i zaštitu ostataka Lazarevog grada čime će se, kako je istakao, obogatiti kulturno istorijska i turistička ponuda Kruševca.
Projekat „Rekonstrukcija srednjovekovnog grada u Kruševcu“ sprovodi Agencija za regionalni razvoj Rasinskog okruga (ARRRO), u saradnji sa Gradom Kruševcem i Udruženjem građana „Evrokontakt“, a uz finansijsku podršku Evropske unije.
– Arheološko istraživanje Lazarevog grada započeto je 60-tih godina prošlog veka. Mi smo sada zapravo pokrenuli jedan proces na koji se čekalo više od šest decenija. Trebalo bi da se radi studija koja obuhvata idejno rešenje za Lazarev grad, studija opravdanosti i idejni projekat za celo područje Lazarevog grada, čime će na neki način biti završena ova faza projekta. U okviru ovog projekta mi ne idemo dalje, dobili smo sredstva od EU da ovaj posao uradimo i bilo ko da dođe ko sutradan hoće nešto da uradi dalje, imaće gotovu projektnu dokumentaciju- kazao je Nenad Krstić iz Evrokontakta.
Kao važno Krstić je naveo i to da su građani i građanke Kruševca imali priliku da iznesu svoje predloge i sugestije u vezi sa rekonstrukcijom Lazarevog grada. Istovremeno, realizovan je i literarni i likovni konkurs sa ovdašnje osnovce moj nazivom „Moj carski grad“ “, gde su kruševački osnovci imala priliku da prikažu svoje sagledavanje Lazarevog grada, te javni konkurs za izradu logoa i logotipa projekta.
Podsetimo, nakon što je 2018. godine delimično urađena rekonstrukcija zapadnog bedema Lazarevog grada, polovinom prošle godine pokrenut je projekat “Rekonstrukcija srednjevekovnog grada u Kruševcu” u okviru koga će biti urađena projektno tehnička dokumentacija, kao preduslov za buduću rekonstrukciju stare srpske prestonice.
Projekat je finansijski podržala Evropska unija preko EU PRO Plus programa, a realizovaće ga Agencija za regionalni razvoj Rasinskog okruga (ARRRO) u saradnji sa Gradom Kruševcem i udruženjem građana „Evrokontakt“. Vrednost projekta je 230.000 dolara, od čega je učešće Grada 50.000, a ostalo su sredstva Evropske unije.
D.P.