Grad Kruševac je potpisao protokol sa Savetom Evrope kojim je dobio konsultantsku podršku za izradu Lokalnog akcionog plana za socijalno uključivanje Roma i Romkinja, u periodu od 2025. do 2027. godine. Izrađen je detaljan nacrt dokumenta i upućen na javnu raspravu, koja je ove nedelje održana u Gradskoj upravi.
–Ovom prilikom dokument je predstavljen široj javnosti. Izradom Lokalnog akcionog plana se obezbeđuje sistemski pristup unapređenja kvaliteta života romske populacije u nekoliko oblasti: obrazovanje, zdravstvo, zapošljavanje, stanovanje i socijalna zaštita. Nakon završetka javne rasprave koja traje do 29. novembra, gde svi građani mogu zvanično da upute svoje sugestije, predloge i primedbe na lokalni akcioni plan nakon čega ćemo dokument uputiti Skupštini na dalje usvajanje – kazala nam je Zorana Pavlović iz Odeljenja za društvene delatnosti Grada Kruševca.
Cilj ovog plana je jasan – unapređenje socio ekonomskog položaja Roma i Romkinja a on će se realizovati kroz pet posebnih ciljeva. Najpre kroz povećanje broja romske dece na svim nivoima obrazovanja, povećanjem nivoa zapošljivosti Roma i Romkinja, poboljšanjem uslova stanovanja u romskim naseljima, kroz povećanje broja romskog stanovništra u primarnoj zdravstvenoj zaštiti, i konačno kroz povećanje broja Roma i Romkinja u uslugama socijalne zaštite.
–Grad na ovaj način pokazuje da vodi brigu o problemima i potrebama romske zajednice, uključivanjem romske populacije u svim segmentima socijalnog, društvenog i političkog života– kazala je Pavlović.
Činjenice o romskoj populacijiji u Kruševcu
Po procenama organizacija civilnog društva u gradu Kruševcu ima 3.500 – 4.000 građana romske nacionalnosti. Njihov položaj se ne razlikuje puno od položaja romske populacije u ostatku Republike Srbije.
Obrazovni proces romske populacije se može pratiti sa više obrazovnih nivoa: predškolskog, osnovnog i srednjeg obrazovanja. Što se pripremnog predškolskog i osnovnog obrazovanja tiče, obuhvat romske dece je relativno korektan, pri čemu uvek postoje romska deca koja su van obrazovnog sistema. U osnovnom obrazovanju postoji problem osipanja romske dece u zimskim mesecima usled nedostatka garderobe i obuće, ali i masovan odlazak u inostranstvo u potrazi za boljim uslovima života. Kada je srednjoškolsko obrazovanje u pitanju, broj učenika se povećava svake školske godine.
Najčešće radno angažovanje Roma je u zoni sive ekonomije, što dodatno doprinosi visokom stepenu siromaštva i društvene isključenosti ove populacije. U većini slučajeva Romi obavljaju poslove za koje su ostali građani manje zainteresovani (uglavnom se radi o poslovima održavanja gradske čistoće, održavanje higijene zgrada i pomoć u kućnim poslovima).
Podaci zdravstvene statistike, ne sadrže informacije o etničkoj pripadnosti, pa se zdravstveno stanje romske populacije može pratiti samo na osnovu rezultata ciljanih istraživanja. Istraživanja su pokazala da uslovi života, socijalna isključenost i dostupnost zdravstvenih službi u velikoj meri utiču na zdravstveno stanje pojedinaca, odnosno čitavih populacionih grupa. Romska populacija je, nažalost, izložena svim ovim rizicima. Posebno su ugroženi najmlađa deca, žene u generativnom periodu i stari.
Romi žive uglavnom u nelegalizovanim i neurbanizovanim naseljima, i to u prvoj gradskoj zoni je naselje “Marko Orlović”. Drugo po veličini je prigradsko naselje Panjevac. U oblasti stanovanja, ključni problem sa kojim se romsko stanovištvo suočava su veoma loši stambeni uslovi i ključne odlike naselja su: neregulisan pravni status, neadekvatna infrastrukturna opremljenost, prenaseljenost, mali broj stambenih jedinica, siromašno okruženje i socijalna izolacija. Najveći broj Roma nema adekvatnu dokumentaciju o vlasništvu nad svojim domovima ili zemljištem.
Kada su u pitanju usluge socijalne zaštite, statistika se ne vodi po nacionalnoj pripadnosti, ali činjenica je da Romi nisu u dovoljnoj meri obuhvaćeni uslugama socijalne zaštite, te u narednom periodu treba raditi na upoznavanju romske populacije sa raspoloživim uslugama socijalne zaštite.
U poseban birački spisak je do 22.03.2019. upisano 1.170 građana romske nacionalnosti.
M.M.D.